Drapieżny błotniak

Obserwując na co dzień nasze otoczenie, nie zwracamy szczególnej uwagi na te istoty czy zjawiska, które widzimy często w określonym czasie czy rejonie. Natomiast każde nowe zjawisko wywołuje zaciekawienie.

Podobnie jest z ptakami, które widzimy prawie codziennie. Kto z nas zwraca większą uwagę na pospolite wróbelki, myszkujące po zakamarkach podwórka w poszukiwaniu pożywienia, do czasu aż je pogoni jastrząb lub inny drapieżnik? Wtedy inaczej na nie spoglądamy i czasami współczujemy ich niebezpiecznemu życiu.

Dzięki wnikliwej obserwacji przyrody przez moich kolegów łowiących ryby nad brzegami Glinianki w Korwinowie, dowiedziałem się o tajemniczym przybyszu, dużym ptaku drapieżnym, który tam zalatuje. Postanowiłem sprawdzić, co to za okaz. Miałem szczęście, zobaczyłem go kiedyś w locie. Okazało się, że jest to samiec błotniaka stawowego. Ten piękny, duży ptak należy do rodziny jastrzębiowatych, grupy błotniaków, z których w Polsce żyją 3 gatunki: wspomniany błotniak stawowy, błotniak zbożowy i błotniak łąkowy zwany tez popielatym.

Błotniak stawowy nazywany jest też w niektórych rejonach błotniakiem trzcinnym lub sokołem żabojadem. Jest nieco mniejszy od myszołowa i ma smuklejszą sylwetkę. Rozpiętość skrzydeł do 140 cm, a waga około 750 g. W locie jest dość łatwy do rozpoznania, ponieważ ma charakterystyczny układ skrzydeł w kształcie spłaszczonej litery V i lot bardziej chwiejny, na długich szerokich skrzydłach. Samica błotniaka stawowego ma kolor brązowy, jedynie głowa jest jasna, prawie żółta. Samca, który jest ubarwiony inaczej, łatwo można rozpoznać już z daleka, bo grzbiet ma barwę ciemnobrunatną, skrzydła popielatoszare, a na końcach czarne, brzuch i nogi rdzawo brązowe.

To że te piękne ptaki na stałe osiadły w naszej okolicy, zawdzięczamy wyrosłym zwartym kępom trzcin i nie koszonym łąkom. Naturalne środowiska, w których występują błotniaki stawowe, to szerokie pasy trzcin lub szuwarów przy brzegach jezior, stawów i starorzeczy. Błotniaki stawowe budują bowiem gniazda na zeszłorocznych trzcinowiskach lub w gąszczu szuwarów. Gniazdo usłane jest z gałęzi na ziemi lub w niskich krzewach w trudnodostępnym miejscu. Jaja wysiaduje tylko samica, pożywienie dostarcza jej samiec. Bardzo interesująco i widowiskowo wyglądają zaloty błotniaków. Akrobacje w locie wykonują bardzo wysoko. Nasze znajome błotniaki w tym roku dochowały się potomstwa i wychowały 4 młode, które można było obserwować w czasie lotów.

Błotniaki polują z niskiego lotu, chwytając zdobycz na ziemi, głównie młode ptaki i gryzonie. W latach masowego występowania gryzoni polnych, to one właśnie stanowią ich główny pokarm. Zjada też w ograniczonej ilości ryby, żaby i gady. Najchętniej poluje nad bagnami, terenami niedostępnymi dla innych łowców. Takie miejsca są najlepszym dla niego terenem polowań. Ryby na mieliźnie, młode nieostrożne ptaki czy żaby lub węże są jego zdobyczą. Błotniak ma niezwykle silne szpony, chyba najsilniejsze, jak na ptaka tego rozmiaru. Najłatwiejszą zdobyczą błotniaka są jaja i młode pisklęta, których poszukuje stale w swoim rewirze. Przez to staje się utrapieniem dla ptactwa, które tam się gnieździ.

Pisałem kiedyś, że pojawiła się w naszej okolicy wydra. W ubiegłym roku zniknęła, ale obecnie znów się pojawiła i widać jej ślady nad brzegami Warty.

Autor: Andrzej Patorski

2012-04-19