Eleganciki

Obecna zima daje się nam mocno we znaki. Wcześniej mróz, a teraz obfite opady śniegu utrudniają życie. My to przeżywamy przez kilka miesięcy i z trudem znosimy. Wczujmy się w sytuację zwierząt żyjących w takich warunkach, w okolicach podbiegunowych, przez cały rok.

Zajmę się mieszkańcami terenów podbiegunowych. Choć to bardzo odległe krainy, myślę że warto też nieco wiedzieć o mieszkańcach tych rejonów. Podzielę się garścią ciekawostek i informacji o pingwinach, wyfraczonych elegantach widocznych na licznych reklamach i rysunkach, które nieodmiennie kojarzą się z lodem i zimnem. Jest coś szczególnego w widoku nie kończących się sznurów tych ptaków idących gęsiego, poruszających się niezgrabnie setki kilometrów na miejsce lęgów czy później do morza.

Pingwiny zamieszkują południową półkulę, a obecnie żyje ich 17 gatunków o bardzo zróżnicowanej budowie, wielkości i miejscu gniazdowania. Jako że pingwiny większość życia spędzają w wodzie, to do takiego trybu życia są znakomicie przystosowane. Ciało maja smukłe, głowę małą i wyjątkowe skrzydła pomocne w pływaniu. Pływając pod wodą dorównują zręcznością rybom i konkurują z fokami czy delfinami. Przypominają te ostatnie, kiedy z dużą szybkością wyskakują z wody, aby zaczerpnąć powietrza lub wskoczyć na krę lub skałę. Pływają bardzo szybko - nawet do 27 km/h (pingwin białobrewy), nurkują bardzo głęboko - podobno do 450 m (naukowo stwierdzono do 265 m) i przebywają pod wodą do 20 minut.

Pingwiny mają kilka szczegółów anatomicznych, które zadziwiają funkcjonalnością i skutecznością. Budowa ciała i skrzydło, które bardziej przypomina płetwę ryby lub delfina i jest znakomitym elementem napędowym pokrytym drobnymi piórkami przypominającymi łuski, są przystosowane do środowiska. Pióra pingwinów są cienkie i przylegają do skóry. Przed wychłodzeniem pingwiny chroni gruba na 10 cm warstwa tłuszczu. Pióra wyrastające z głębokich warstw skóry nie wypadają jak u innych ptaków, tylko są wypychane przez nowe pióra, które wyrosły ponad skórę. W ten sposób pingwiny ani przez krótki okres czasu nie są gołe. Kolejny ewenement to system odzyskiwania ciepła z krwioobiegu. Żyły biegną tuż obok tętnic w nogach, płucach i dziobie i ogrzewają te miejsca. Pozwala to do odzyskania do 80% ciepła.

Mnie najbardziej fascynują pingwiny cesarskie. Są one największe, bo stojące mierzą 100 cm i ważą do 47 kg. Te wspaniałe ptaki żyją w ekstremalnych warunkach, lęgi odbywają w czasie tamtejszej srogiej zimy. Kolonie lęgowe zakładają daleko w głąb lądolodu - nawet 200 i więcej kilometrów od morza. Samica złożone jajo przekazuje samcowi, który umieszcza je na nogach, okrywając fałdem skóry na brzuchu. Samica udaje się na długą wędrówkę do morza, aby odbudować utracony tłuszcz. Samce w postawie pionowej, prawie nieruchomo stoją w czasie strasznych zawieruch i mrozów sięgających 60^oC przez 64 dni. Zbite w ciasne grupy, tak stłoczone, że na 1 m² stoi ich nawet 10 sztuk. Większość czasu wysiadywania przesypiają, co obniża zużycie energii. Po wylęgu młode, do powrotu matki, są karmione wydzieliną żołądkową samca. Po powrocie samic, samce które straciły prawie połowę swojej wagi, udają się gęsiego też do morza po pokarm dla siebie i potomka. Samica karmi młode sama przez 3 - 4 tygodnie. Później młode karmione są wspólnie przez oboje rodziców. Gdy rodzice udają się w daleką wędrówkę po pożywienie, małe przebywają w swoistych żłobkach, zbite ciasno po kilkaset sztuk. Młode usamodzielniają się po pięciu miesiącach i wędrują do morza.

Najmniejszym z pingwinów jest pingwin mały - wysokości 30 cm, żyjący na wybrzeżach południowej Australii i Nowej Zelandii. Gniazduje on w norach i wychowuje dwoje młodych. Ponieważ ptaki te są atakowane przez wydrzyki, to o świcie udają się do morza gdzie przebywają do zmroku, a do gniazda powracają wieczorem.

Autor: Andrzej Patorski

2012-02-16